همه چیز درباره اسیدوز متابولیک
به گزارش وبلاگ بلاگ پو، شاید این نام برای شما غریب باشد. می خواهید بدانید اسیدوز متابولیک چیست؟وقتی مایعات بدن شما حاوی اسید بیش از حد باشد، به آن اسیدوز می گویند. اسیدوز زمانی اتفاق می افتد که کلیه ها و ریه ها نتوانند PH بدن شما را متعادل نگه دارند.
بسیاری از فرآیندهای بدن اسید فراوری می نمایند. ریه ها و کلیه های شما معمولاً می توانند عدم تعادل خفیف pH را جبران نمایند اما مسائل مربوط به این اندام ها می تواند منجر به تجمع اسید اضافی در بدن و خون شما گردد.
اسیدیته خون شما با معین PH آن اندازه گیری می گردد. PH پایین تر به این معنی است که خون شما اسیدی تر است، در حالی که pH بالاتر به این معنی است که خون شما پایه تر است.
pH خون شما باید حدود 7.4 باشد. اسیدوز با pH 7.35 یا کمتر تعیین می گردد. آلکالوز با سطح pH 7.45 یا بالاتر تعیین می گردد.
اگرچه این تفاوت های عددی ناچیز به نظر می رسند اما می توانند جدی باشند. اسیدوز متابولیک می تواند منجر به مسائل سلامتی متعددی گردد و حتی می تواند تهدید نماینده زندگی باشد.
اسیدوز متابولیک باعث چه می گردد
چند دلیل برای اسیدوز متابولیک وجود دارد. اسیدوز متابولیک به جای ریه ها از کلیه ها آغاز می گردد. زمانی اتفاق می افتد که نمی توانند اسید کافی را از بین ببرند یا زمانی که از شر بیش از حد باز خلاص می شوند. چهار شکل عمده اسیدوز متابولیک وجود دارد:
- اسیدوز دیابتی که در افراد مبتلا به دیابت که به خوبی کنترل نمی گردد، رخ می دهد. اگر بدن شما کمبود انسولین کافی داشته باشد، کتون ها در بدن انباشته شده و خون شما را اسیدی می نمایند.
- اسیدوز هیپرکلرمیک که در نتیجه از دست دادن بی کربنات سدیم ایجاد می گردد. این پایه به خنثی نگه داشتن خون یاری می نماید. هم اسهال و هم استفراغ می توانند باعث این نوع اسیدوز شوند.
- اسیدوز لاکتیک که زمانی رخ می دهد که اسید لاکتیک بیش از حد در بدن شما وجود داشته باشد. علل می تواند شامل مصرف مزمن الکل، نارسایی قلبی، سرطان، تشنج، نارسایی کبد، کمبود طولانی مدت اکسیژن و قند خون پایین باشد. حتی ورزش طولانی مدت می تواند منجر به تجمع اسید لاکتیک گردد.
- اسیدوز توبولار کلیوی زمانی رخ می دهد که کلیه ها قادر به دفع اسیدها به وسیله ادرار نیستند. این باعث اسیدی شدن خون می گردد.
عوامل خطرساز برای اسیدوز متابولیک
عواملی که می توانند در خطر ابتلا به اسیدوز متابولیک نقش داشته باشند عبارتند از:
- یک رژیم غذایی پرچرب که کربوهیدرات کمی دارد.
- نارسایی کلیه
- چاقی
- کم آبی بدن
- مسمومیت با آسپرین یا متانول
- دیابت
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- علائم اسیدوز متابولیک
بعضی از علائم رایج اسیدوز متابولیک شامل موارد زیر است:
- تنفس سریع و کم عمق
- گیجی
- خستگی
- سردرد
- خواب آلودگی
- کمبود اشتها
- زردی
- افزایش ضربان قلب
- تنفسی که بوی میوه می دهد که نشانه اسیدوز دیابتی (کتواسیدوز) است.
آزمایش و تشخیص اسیدوز متابولیک
افراد مبتلا به اسیدوز متابولیک اغلب بسیار بیمار هستند و اغلب در موارد اورژانسی قرار می گیرند. تشخیص زودهنگام می تواند تفاوت زیادی در بهبودی شما ایجاد کند. بسته به آنچه که پزشک شما فکر می نماید ممکن است باعث اسیدوز متابولیک شما گردد، به معین اینکه کدام آزمایش را انجام می دهد یاری می نماید.
فاصله آنیون
پزشکان با یک سری آزمایش خون اسیدوز را تشخیص می دهند. یکی از رایج ترین آنها اندازه گیری شکاف آنیون شماست. شکاف آنیونی تفاوت بین الکترولیت های دارای بار مثبت و منفی در خون شما است.
الکترولیت ها مواد طبیعی مانند منیزیم، سدیم و کلسیم هستند. آنها به کنترل تعادل بین اسیدها و بازها در بدن شما یاری می نمایند. الکترولیت ها بار الکتریکی نیز دارند.
اگر تفاوت بین الکترولیت های دارای بار مخالف خیلی زیاد یا کم باشد، می تواند به پزشک شما علامت دهد که مسئله ای وجود دارد.
گازهای خون شریانی
یک گاز خون شریانی به سطوح اکسیژن و دی اکسید کربن در خون شما نگاه می نماید. بعلاوه PH خون شما را نشان می دهد. یک پانل متابولیک پایه عملکرد کلیه شما را آنالیز می نماید. بعلاوه سطح کلسیم، پروتئین، قند خون و الکترولیت شما را اندازه گیری می نماید. اگر این آزمایش ها با هم انجام شوند، می توانند انواع مختلف اسیدوز را شناسایی نمایند.
آزمایشات ادرار
اگر به اسیدوز متابولیک مشکوک هستید، باید نمونه ادرار بدهید. پزشکان PH را آنالیز می نمایند تا ببینند آیا اسیدها و بازها را به درستی حذف می کنید یا خیر. ممکن است برای معین دلیل اسیدوز به آزمایش های اضافی احتیاج باشد.
اگر اسیدوز تنفسی برای شما تشخیص داده گردد، پزشک باید سلامت ریه های شما را آنالیز کند. این ممکن است شامل رادیوگرافی قفسه سینه یا آزمایش عملکرد ریوی باشد.
درمان اسیدوز متابولیک
پزشکان معمولاً باید بدانند که چه چیزی باعث اسیدوز متابولیک شما می گردد تا نحوه درمان آن را معین نمایند. درمان اسیدوز متابولیک می تواند شامل درمان دلیل اصلی عدم تعادل اسید و باز باشد. انواع خاصی از اسیدوز متابولیک هر کدام درمان های خاص خود را دارند که عبارتند از:
- اسیدوز ناشی از نارسایی کلیه ممکن است با سیترات سدیم درمان گردد.
- فرد مبتلا به دیابت مبتلا به کتواسیدوز مایعات قطره ای (IV) داخل وریدی و انسولین دریافت می نماید تا PH خود را متعادل کند.
- درمان اسیدوز لاکتیک بسته به دلیل ممکن است شامل مکمل های بی کربنات، مایعات IV، اکسیژن یا آنتی بیوتیک ها باشد.
- به افراد مبتلا به اسیدوز هایپرکلرمیک ممکن است بی کربنات سدیم خوراکی داده گردد.
بی کربنات
بی کربنات سدیم یا جوش شیرین، اغلب به افراد مبتلا به انواع خاصی از اسیدوز متابولیک داده می گردد. ترکیب شیمیایی که اغلب برای درمان سوزش سر دل با خنثی کردن اسید معده استفاده می گردد.
هنگامی که برای درمان اسیدوز متابولیک استفاده می گردد، می تواند به قلیایی شدن مایعات بدن یا افزایش pH خون شما یاری کند. پزشک شما ممکن است بی کربنات سدیم را به صورت خوراکی یا IV به شما بدهد.
یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که وقتی اسیدوز شما به دلیل از دست دادن بی کربنات سدیم در سیستم شما ایجاد می گردد، مفید است که اغلب با اسهال همراه است.
بر اساس یک آزمایش کنترل شده که در سال 2019 منتشر شد، اسیدوز متابولیک بی کربنات نه تنها برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی بی خطر است، بلکه می تواند عملکرد کلیه و طول عمر شما را نیز بهبود بخشد.
عوارض
بدون درمان سریع، اسیدوز ممکن است منجر به عوارض بهداشتی زیر گردد:
- سنگ کلیه
- مسائل مزمن کلیه
- نارسایی کلیه
- بیماری استخوان
- رشد تاخیری
پیشگیری از اسیدوز
شما نمی توانید به طور کامل از اسیدوز جلوگیری کنید.
برای کاهش خطر اسیدوز متابولیک می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- هیدراته بمانید. اندازه زیادی آب و مایعات دیگر بنوشید.
- اگر فرد مبتلا به دیابت هستید، سطح قند خون خود را مدیریت کنید.
- اگر از الکل استفاده می کنید، مصرف آن را کاهش دهید. مصرف مزمن الکل می تواند تجمع اسید لاکتیک را افزایش دهد.
دورنمای اسیدوز
بعضی از افراد به طور کامل از اسیدوز متابولیک بهبود می یابند. سایر افراد با عملکرد اندام ها، نارسایی تنفسی و نارسایی کلیه مشکل دارند. اسیدوز متابولیک شدید می تواند باعث شوک یا حتی مرگ گردد.
اندازه بهبودی شما از اسیدوز متابولیک به دلیل آن بستگی دارد. درمان سریع و مناسب نیز به شدت بر بهبودی شما تأثیر می گذارد.
منبع:
healthline
منبع: هفت گنج