جزییات تله مدیسین در 8 نقطه کشور - وبلاگ بلاگ پو

به گزارش وبلاگ بلاگ پو، تهران (پانا) - مدیرکل مرکز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت با اشاره به اجرای پایلوت تله مدیسین در هشت دانشگاه علوم پزشکی، جزییات مربوط به نحوه ارائه خدمات، شرایط پوشش بیمه ای خدمات و ... را به وسیله دوراپزشکی تشریح کرد.

به گزارش ایسنا، رضا گل پیرا درباره جزییات برنامه تله مدیسین و صندلی قانونی آن، گفت: بحث تله مدیسین، موضوع جدیدی نیست. زمانیکه نظام سلامت الکترونیک راه اندازی شد، بحث تله مدیسین هم داخل آن وجود داشت. بر این اساس یکی از اجزاء نظام سلامت الکترونیک، ارتباط بیمار با صاحبان فرآیند ارائه نماینده خدمات پزشکی فارغ از محدودیت های جغرافیایی و ارتباطی است. بنابراین تله مدیسین نوعی برقراری ارتباط بین خدمت گیرنده و خدمت دهنده در هر نقطه از کشور جهت ارایه خدمات پزشکی و بویژه خدمات تخصصی و فوق تخصصی است که ما از آن با عنوان دورا پزشکی نام می بریم.

وی اضافه نمود: در برنامه چهارم، پنجم و ششم توسعه بحث ارائه خدمات الکترونیک در نظام سلامت مطرح شده است. به عنوان مثال ماده 74 برنامه ششم، مواد یک، دو، سه، چهار و پنج مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی، خوارکی و آشامیدنی در این حوزه بوده و همچنین در عمده مصوبات وزارت بهداشت نیز بحث ارائه خدمات الکترونیک در نظام سلامت مطرح شده است. تمام این قوانین بالادستی ملزم نموده است که اطلاعات بیماران باید به صورت الکترونیک در قالب پرونده الکترونیک سلامت هر بیمار تجمیع گردد. بنابراین ما موظف به اقدام در این حوزه بوده ایم.

تغییرات بنیادی در سیستم های اطلاعات بیمارستانی از سال 1397

گل پیرا ادامه داد: از رونمایی پرونده الکترونیک سلامت در سال گذشته تا کنون، نواقص و خلاء های عمده در سطوح مختلف ارایه خدمات سلامت اعم از مراکز بهداشتی و درمانگاه ها، و بیمارستان های تخصصی و فوق تخصصی شناسایی و در صدد بهنیه سازی این موارد و بهبود سرویس دهی به بیماران و مراجعین هستیم. در این راستا از سال 1397 تغییرات بنیادی در سیستم های اطلاعات بیمارستانی (HIS) که نزدیک به 15 الی 16 سال قدمت در بیشتر بیمارستان های کشور دارند شروع شده و تا به امروز نیز ادامه دارد.

دوراپزشکی در مناطق کمتر برخوردار کشور

وی با بیان اینکه از سال گذشته و قبل از شیوع بیماری کووید-19 بحث تله مدیسین را به عنوان اقدامی جدی شروع کردیم، اظهار کرد: بر این اساس هماهنگی هایی انجام شد تا دوراپزشکی با قوت در مناطق کم برخوردار کشور پیش رود. باید توجه کرد که در بعضی مناطق محروم با وجود یک خانه بهداشت یا یک مرکز جامع سلامت، امکان حضور پزشک متخصص در مرکز در هر روز وجود ندارد. بنابراین بر آن شدیم تا با استفاده از ظرفیت دوراپزشکی امکان ارائه خدمات تخصصی در شرایط حساس در این مناطق را توسعه دهیم. این موضوع مقرر شد در قالب یک برنامه مدون در چند دانشگاه از جمله در سیستان و بلوچستان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، البرز و... به اجرای آزمایشی گذاشته گردد. بنابراین حدود 21 نقطه با معینه مشکل در دسترسی به خدمات پزشکی در آن ها شناسایی شد و سپس با هماهنگی که با ستاد اجرایی فرمان امام داشتیم مقرر شد تجهیزاتی را در این مناطق استقرار دهیم.

نگاهی به فرآیند تله مدیسین

گل پیرا اضافه نمود: بر این اساس ما در خانه بهداشت یک بهورز داریم، در مرکز جامع سلامت یک پزشک عمومی یا ماما و... داریم. حال اگر بیماری دچار شرایطی حاد گردد، این نیروها در خانه بهداشت می توانند به وسیله تجهیزاتی که در اختیار دارند، به مرکز استان و مراکز دانشگاهی ما متصل شوند و از سوی تیم ارایه دهنده خدمت که در آنجا وجود دارد، مشورت های تخصصی را دریافت نمایند. بنابراین روی این موضوع کار کردیم و در مرداد ماه سال 1398 اولین شیوه نامه اجرایی دوراپزشکی ابلاغ شد. بنا داشتیم وارد فاز اجرایی پایلوت این طرح شویم که متاسفانه این موضوع با شیوع بحرانی کرونا مصادف شد.

وی ادامه داد: ما متوجه شدیم که بعضی گروه ها بالاخص بیماران مزمن و سالمندان به دلیل ترس از بیماری کرونا به پزشک مراجعه نمی نمایند. بر این اساس مصمم شدیم سرعت اجرای پروژه را افزایش دهیم. در نتیجه با تشکیل کارگروه ها و استفاده و بهره گیری از اساتید دانشگاه های علوم پزشکی، برنامه ریزی کردیم که فعال سازی تله مدیسین را در محورهای مختلف شروع کنیم و راهکارهای قانونی ارائه خدمات پزشکی از راه دور را توسعه دهیم. بعد از معین محورهای حیاتی، آیین نامه تله مدیسین را تدوین کردیم که به تصویب وزیر بهداشت رسید. اعضای کمیته ملی پزشکی از راه دور تحت عنوان کمیته ملی پاد معین شد و اکنون در حال ورود به فازهای اجرایی و سیاست گذاری هستیم.

گل پیرا با بیان اینکه این برنامه قرار است در هشت دانشگاه علوم پزشکی شامل البرز، ایرانشهر، زابل، لرستان، یاسوج، هرمزگان، زاهدان و بم به صورت پایلوت اجرا گردد، گفت: ساده ترین حالت دوراپزشکی این است که زمانیکه سردرد دارید، تلفن را برمی دارید و با یک پزشک آشنا مشورت می کنید و هدایت می گیرید، اما اجرای این کار در سطح گسترده باید از نظر قوانین و مقررات، بحث های محرمانگی، اخلاق پزشکی، علمی و مسئولیتی مورد آنالیز قرار می گرفت؛ چراکه می تواند مسائل زیادی در این حوزه ها ایجاد کند. فرض کنید به فردی دارویی از این طریق تجویز گردد، حال فرد به درستی متوجه نشده و داروی دیگری مصرف کند یا دوز مختلفی از دارو را مصرف کند. بنابراین باید بسیار دقت می کردیم که چه خدمتی، توسط چه کسی، چگونه و برای چه منظوری ارائه گردد. این اصل بسیار مهم است. بر همین اساس با وجود اینکه شیوه نامه اجرایی را به دقت تدوین کردیم و مسائل علمی، اخلاقی، قانونی، اقتصادی و بیمه ای را در آن دیدیم، اما برای کسب جامعیت بیشتر باید پایلوت آن را در مناطق مختلف با ایده ها و قومیت های مختلف اجرا و بعد نتیجه را آنالیز کنیم. سه تا چهار ماه دیگر که اشکالات طرح استخراج گردد، اشکالات آن را رفع نموده و آن گاه این طرح را در سطح کشور پیاده سازی کنیم.

چه خدماتی در قالب تله مدیسین قابل ارائه است؟

وی درباره خدماتی که در قالب تله مدیسین ارائه می گردد، گفت: در حال حاضر در کشورمان حدود 5600 خدمت تعریف شده در رشته های مختلف اعم از داخلی، جراحی و... داریم. حال باید پرسید آیا می توان تمام 5600 خدمت پزشکی را به وسیله تله مدیسین ارائه داد!؟ مسلما پاسخ این سوال خیر است. اینکه چه خدماتی را می توانیم از راه دور ارائه دهیم، در یک کمیته اختصاصی در ارتباط و هماهنگی با کلیه انجمن های علمی رشته های مختلف در دست آنالیز است تا معین گردد که کدام یکی از خدمات هر رشته بالینی قابلیت ارائه در قالب دورا پزشکی را دارد.

مشاوره پزشکی از راه دور؛ اولویت وزارت بهداشت

گل پیرا گفت: مهم ترین موضوعی که می توانیم بر سر آن بحث کنیم، یکی مشاوره از راه دور است. به این معنا که دو پزشک که هر دو دارای مدرک معتبر هستند، بابت یک بیمار با هم مشورت می نمایند. به عنوان مثال پزشکی در برازجان حضور دارد و برای یک بیماری که در آی سی یو برازجان بستری است، با متخصص ریه در بیمارستان امام خمینی تهران مشورت می نماید. حال سوال این است که با تلفن هم می تواند این اقدام را انجام دهد؛ چرا به وسیله تله مدیسین اقدام می نماید!؟. با توجه به مسئولیت های حرفه ای و منشور حقوق بیمار و مسایل قانونی مرتبط که وجود دارد، باید معین می شد، اطلاعات چگونه و بر چه مبنایی ثبت گردد، چه استانداردهایی داشته باشد، چگونه از صحت اطلاعات و ثبت اطلاعات مطمئن باشند، مسایل و دلایلی هستند که اهمیت موضوع را بیش از پیش معین می نماید. بنابراین مشاوره از راه دور در حال حاضر برای ما یک اولویت است.

وی اضافه نمود: دومین بحث در دورا پزشکی معاینه بیماران است. در این زمینه با یاریی که ستاد اجرایی فرمان امام (ره) انجام داد، یکسری تجهیزات با سیستم های بومی طراحی شده، یا به وسیله مهندسی معکوس یا به عنوان نوآوری، اقداماتی را انجام و تجهیزاتی را آماده کردند که اکنون می توانیم بسیاری از اقدامات معاینه را از راه دور انجام دهیم، فقط کافی است که بهورز ما در نقطه مرزی یا مناطق محروم، با یکی از این تجهیزات در کنار بیمار باشد. می تواند معایناتی مانند معاینه گوش، دریافت نوار قلب، مشاهده ته چشم و... را انجام داده، تصویر آن را گرفته و به سمت متخصص مربوطه منتقل کند. از دستگاه ام آرآی، سی تی اسکن و ...اطلاعات را دریافت و تصاویر را منتقل کند. با توجه به این موارد براحتی اطلاعات منتقل شده و پزشک مشورت دهد. بنابراین ما یک عامل یاری یار پزشک در کنار بیمار داریم. این کار شبیه به اقدامی است که در اورژانس انجام می گردد و در حین انتقال بیمار از داخل آمبولانس نوار قلب و سایر اطلاعات بیمار را برای تیم تخصصی ارسال کند.

نحوه ویزیت بیماران مزمن به وسیله تله مدیسین

گل پیرا درباره شرایط ویزیت بیماران مزمن و خدماتی که می توان به این بیماران به وسیله تله مدیسین ارائه کرد، گفت: یکی از مهم ترین یاری های تله مدیسین در دوران کرونا، در حوزه بیماری های مزمن است. بیماری مزمن یعنی اینکه یک پزشکی بیماری را به طور کامل معاینه نموده، بیماری اش را تشخیص داده و درمان را شروع نموده است و از ادامه درمانش مطمئن است. حال ضروری است که بیمار در فاصله های معینی مراجعه کند یا آزمایشش را نشان دهد و یا دارویش را تجدید کند. حال در پرونده الکترونیک سلامت از آنجایی که پرونده بیمار موجود است، دیگر لزومی به مراجعه حضوری نیست، بلکه پزشک می تواند پرونده بیمار را به صورت الکترونیکی ببیند و داروهایش را مجددا برایش نسخه کند. سپس داروها در داروخانه نزدیک محل اقامت بیمار رویت شده و بیمار می تواند به داروخانه مراجعه نموده و داروهایش را دریافت کند.

وی در پاسخ به اینکه آیا این نحو از تجویز مجدد داروها برای بیمه ها قابل قبول است، گفت: اقدامات کلی نسخه نویسی الکترونیک از سوی شورای عالی بیمه و با هماهنگی با بیمه های مرجع، اجرا شده و در حال نهایی کردن آن هستیم تا با هماهنگی هایی که با سازمان نظام پزشکی انجام می دهیم این موضوع جلو رود.

شرایط پوشش بیمه ای خدمات پزشکی که به وسیله تله مدیسین ارائه می شوند

گل پیرا درباره پوشش بیمه ای خدماتی که در قالب تله مدیسین ارائه می شوند، گفت: این خدمات پوشش بیمه ای خواهند داشت و همان شرایط 70 درصدی را که بیمه ها برای خدمات سرپایی و ویزیت پوشش می دهند، در این حوزه هم پوشش خواهند داد. همچنین تمام تعرفه های آن ها تعرفه های مصوب و مورد تایید وزارت بهداشت است که به تایید شورای عالی بیمه نیز می رسد. بر این اساس اگر خدمتی توسط فرد مجاز، در نرم افزار مجاز و در زمان مجاز انجام گیرد، در شرایط استاندارد، بیمه نسبت به آن متعهد می گردد.

وی درباره احتمال قصور و خطای پزشکی در حوزه تله مدیسین و نحوه برخورد با آن، گفت: یکی از کارگروه های ما کارگروه اخلاق و نظارت است که در حال تدوین آیین نامه های نظارتی است که چگونه باید نظارت کند، اگر اتفاقی افتاد مرجع رسیدگی کجاست و به کجا باید ارجاع گردد. در عین حال بحث های اخلاق پزشکی هم مطرح است. به عنوان مثال در ابتدا باید بیمار و پزشک احراز هویت شوند. همچنین نحوه ثبت اطلاعات، تضمین محرمانگی اطلاعات، دسترسی به این اطلاعات و ... مباحثی است که در حال آنالیز آن ها هستیم. باید توجه کرد که محرمانگی اطلاعات در نظام سلامت بسیار مهم است و باید روی این موارد بحث و آنالیز گردد.

اپلیکیشن های تله مدیسین باید از وزارت بهداشت مجوز بگیرند

گل پیرا ادامه داد: مسلما در این بازار یکسری اپلیکیشن هایی هم فراوری خواهند شد که مستقیما بین پزشک و بیمار قرار می گیرند، اما نکته مهم این است که تمام اپلیکیشن هایی که در حال حاضر در این سوژه کار می نمایند، باید از وزارت بهداشت مجوز بگیرند. مردم باید توجه داشته باشند اطلاعات شخصی شان را در جایی ثبت ننمایند و یا به فردی ندهند که نمی شناسند. محرمانگی این اطلاعات بسیار مهم است و فقط اپلیکیشن هایی را که از وزارت بهداشت مجوز دریافت نمایند، مورد تایید هستند. تا کنون هیچ اپلیکیشنی در این حوزه مجوز دریافت ننموده است.