صفر در مقابل صفر - وبلاگ بلاگ پو

به گزارش وبلاگ بلاگ پو، در حال حاضر بهترین واکنش ایران در مقابل مکانیزم ماشه پیش دریافت سیاست صفر در مقابل صفر است؛ یعنی با لغو تعهدات طرف مقابل، ما هم تعهدات خود را به صفر برسانیم.

گروه دانشگاه وبلاگ بلاگ پو، زینب نصیر زاده، 27 مهر ماه سال جاری درست زمانی که باید یکی از گلابی های موعود را از درخت برجام می چیدیم، احتمالاً باید مشغول خنثی کردن ماشه دشمنی باشیم که سال ها است اسلحه اش را به سمت مان نشانه گرفته است.

سال 94 بود که پس از ماجرا های بسیار، خاتمه توافق ایران با کشور های 1+5 تحت عنوان رجام یا JCPOA رقم خورد و پس از آن شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 2231 را تصویب نموده و برجام را ضمیمه آن کرد. طبق این قطعنامه تحریم های هسته ای شورای امنیت علیه ایران که پیش از این تصویب شده بودند، تعلیق شدند و بنا شد تحریم های تسلیحاتی پس از 5 سالیعنی یک ماه دیگر و تحریم های موشکی پس از 8 سال یعنی سه سال دیگر برداشته شوند.

از همان ابتدا سیاست دولت مردان ایرانی حفظ توافق برجام به هر طریق ممکن بود. آنقدر به این سیاست پایبند بودیم و آنقدر از خود ضعف نشان دادیم که حتی پس از خروج آشکارای ایالات متحده آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه 97، ما نه تن ها همچنان در توافق باقی ماندیم؛ بلکه هنوز هم دولت جمهوری اسلامی ایران آن را با افتخار یکی از دستاورد های خود می داند. طرف دیگر ماجرا، اما چنین نبود. آمریکا پس از آن که در قرن 21 پیشِ روی مجامع بین المللی بدون دادن هیچگونه خسارتی از یک توافق رسمی خارج شد، وقیحانه کوشش نموده و می نماید تا از طریق برجام منافع ایران را زیر پا بگذارد.

ابتدا یک پیش نویس قطعنامه برای تمدید تحریم های تسلیحاتی که قرار بود مهر ماه سال جاری برداشته شود، به شورای امنیت ارئه نمود که با شکست روبرو شده و تصویب نشد. دومین راه حلش، اما گویی پیش از توافق برنامه ریزی شده بود. چرا که از دل قطعنامه 2231 بیرون آمده است.

مکانیسم ماشه یا snapback فرایندی در برجام و قطعنامه 2231 است که طبق آن هر کشوری که نسبت به نقض تعهد یکی از طرفین شاکی باشد می تواند شکایت خود را به کمیسیون مشترک برجام کمیسیونی که وظیفه نظارت بر برجام را بر عهده دارد ارائه کند. در صورت حل نشدن موضوع مورد شکایت در مدت 30 روز، پای شورای امنیت به موضوع باز می شود. اگر شورای امنیت در مدت مقرر تصمیم گیری نکند، تحریم ها به صورت اتوماتیک تمدید شده و بازمی گردند. برخلاف فرایند قانونی مذکور، آمریکا درخواست خود را برای فعال سازی مکانیسم ماشه با پرش از مرحله کمیسیون مشترک برجام در 30 مرداد به مرحله شورای امنیت رساند. شورا تنها تا 30 شهریور 99 برای تصمیم گیری مهلت دارد و در صورت عدم تصمیم گیری، مکانیسم ماشه فعال خواهد شد.

حتماً این سوال برایتان به وجود می آید که چه طور کشوری پس از خروج از یک توافق حق درخواست اجرای تعهدات همان توافق را دارد؟ پیدا کردن پاسخ کار دشواری نیست. کافی است سری به قطعنامه 2231 بزنیم و از ابتدا آغاز به تورق کنیم. طبق بند 10 و 11 آمریکا در صندلی هیئت موسس شورای امنیت، به عنوان یک عضو مشارکت کننده تلقی می شوددرحالی که از برجام خارج شده است و حق ارائه چنین درخواستی را دارد. به بند بعدی یعنی بند 12 که برسیم تعجب مان دوچندان می شود. طبق این بند در صورت اجرای مکانیسم ماشه تمامی قطعنامه هایی که طبق بند 7 اجرای آن ها لغو شده بود، دوباره به اجرا درمی آیند. در این بند ها و هیچ بند دیگری به تعهدات طرفین اشاره ای نشده است و این از لحاظ حقوق بین الملل به این معنی است که تمام قطعنامه های تحریمی شورای امنیت علیه ایران بازمی شود و درعین حال ایران باید به تعهدات خود عمل کند!

با همه این اوصاف به نظر می رسد دولت جمهوری اسلامی هنوز به تک درخت برجام تکیه نموده و امید دارد که با روی کار آمدن دولت دموکرات در انتخابات آینده آمریکا، این کشور به برجام بازشود. این درحالی است که نامزد دموکرات آمریکا صراحتاً این احتمال را رد نموده است. ادامه این فرایند و عدم واکنش متناسب از سوی جمهوری اسلامی، باعث ایجاد وجهه دیپلماتیک ضعیف از ایران در جامعه بین الملل و پیشروی هرچه بیشتر دشمن می شود.

در حال حاضر بهترین واکنش ایران در پیش دریافت سیاست صفر در مقابل صفر است؛ یعنی با لغو تعهدات طرف مقابل، ما هم تعهدات خود را به صفر برسانیم و یک بار برای همواره عطای برجام را به لقایش ببخشیم. مهم ترین تعهداتی که ایران در حال حاضر ملزم به رعایت آن است، بازرسی های بی حد و مرز آژانس بین المللی انرژی اتمی است. یکی از بهترین راه حل های موجود اخراج بازرسان آژانس و جمع آوری دوربین های نظارتی آن ها است که علاوه بر دیپلماسی مقتدرانه، تصویب قوانین موردنیاز در مجلس شورای اسلامی را می طلبد.

از افرادی که بدون خواندن یک خط از متن این توافق، مجدانه از برجام دفاع می کردند که انتظاری نداریم؛ اما از میهن دوستان و مدافعان عزت و استقلال کشور در هر مسندی که هستند انتظار می رود قاطعانه، شفاف و به سرعت در این زمینه موضع گرفته و اقدامی درخور انجام دهند.

زینب نصیر زاده عضو قرارگاه مطالبه گری احمدی روشن استان گیلان

انتشار یادداشت های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط وبلاگ بلاگ پو نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه ها و فعالین دانشجویی است.